devium loqui

dē-vius, a, um (de u. via), von der (eigentlichen) Straße abgehend, = abführend, außerhalb der Straße liegend, wohin keine Straße führt, entlegen, I) eig.: A) v. Örtl.: oppidum, Cic.: saltus, Liv.: calles, Liv.: tugurium, Liv.: posticum, Liv.: itinera, Schleichwege, ungebahnte Wege, Cic.: limina, unzugängliche, Prop.: devii anfractus (Ggstz. iter rectum), Lact.: derupta, devia loca, Abgründe u. ungangbare Wege (Ggstz. planiora), Arnob.: iter (Zug, Marsch) tam longum ac tam devium, Liv.: devium est (Tusculanum) τοις ἀπαντῶσιν, liegt ab vom Wege, Cic. – subst., a) dēvia, ōrum, n., Schleichwege, ungebahnte Wege, invia ac devia assueti, Liv.: devia montis, Tibull.: per devia, Amm. – b) dēvia, ae, f., der Abweg (übtr.), im Wortspiel, nihil dubium est, quin hae ad beatitudinem viae deviae quaedam sint, Boëth. de cons. phil. 3, 8 in. – prägn., v. leb. Wesen, außer der Straße-, seitwärts- od. abwärts wohnend, nicht leicht zugänglich, entlegen, gens, montani, Liv.: scortum, nicht jedem zugängliche, Hor.: avis, einsam lebend, Ov.: esse devios (Ggstz. in via habitare), Cic. – od. (poet.) pfadlos irrend, -weidend usw., mihi devio, Hor.: uxores (i.e. capellae), Hor.: equus, seitwärts springend, Stat. – II) übtr.: A) v. Thema abschweifend, nihil quasi devium loqui, Plin. ep. 5, 6, 44. – od. von einer Lehre, noster Plato nihil ab hac

————

secta vel paululum devius, Apul. flor. 15 extr. p. 19, 17 Kr. – B) sich nicht treu bleibend, unstet, in Gesinnung u. Handlung, homo in omnibus consiliis praeceps et devius, Cic.: vita d., unstetes, ausschweifendes, Cic. fr.: vita saecularis ac devia, Lact. – poet. m. Genet., devius aequi, Sil. 1, 57: devia recti pectora, Sil. 8, 316.

1) лежащий в стороне от дороги ( oppidum C)

2) отдалённый ( gentes L); недоступный, уединённый ( limina Prp); одинокий (homo, avis O)

3) мечущийся в сторону, неспокойный, пугливый ( sonipes St)

4) уклонившийся

5) непостоянный, сумбурный, беспутный (vita C, Lact)

dē-vĭus, a, um, adj. [via], lying off the high-road; out of the way, devious (class.; for syn. cf.: avius, invius).

Lit.:

iter,

a by-way, Cic. Att. 4, 3, 4; 14, 10, 1 (cf. avius); Suet. Galb. 20:

oppidum,

Cic. Pis. 36 fin.:

saltus,

Liv. 41, 19:

calles,

id. 22, 14:

rura,

Ov. M. 1, 676.— Subst.: dēvia, ōrum, n., lonely, unfrequented places:

per aspera ac devia,

Suet. Tib. 60:

in devia terrarum,

Luc. 4, 161.—

Transf., of living beings dwelling in out-of-the-way places, retired, sequestered:

Anagnini, cum essent devii, etc.,

Cic. Phil. 2, 41, 106:

gens,

Liv. 34, 20:

montani,

id. 34, 16:

civitas,

Suet. Vesp. 4: mihi devio nemus Mirari libet, wandering about in unfrequented places: Hor. Od. 3, 25, 12:

uxores (i. e. capellae),

id. ib. 1, 17, 6:

scortum,

i. e. retired, shy, id. ib. 2, 11, 21: avis (i. e. the great owl, which dwells in lonely places), Ov. H. 2, 118:

equus,

leaping aside, Stat. Th. 9, 804.—

Poet., inaccessible:

limina,

Prop. 4 (5), 9, 27.—

Trop., inconstant, erroneous, inconsistent, foolish:

quid potest esse tam flexibile, tam devium, quam animus ejus, qui, etc.,

Cic. Lael. 25, 93: vita, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24:

via,

Lact. 3, 11, 4; id. 4, 30, 3:

nihil quasi devium loqui,

i. e. out of the way, impertinent, Plin. Ep. 5, 6, 44: noster Plato nihil ab hac secta vel paululum devius, Ap. Flor. 2, p. 352, 23:

homo in omnibus consiliis praeceps et devius,

Cic. Phil. 5, 13, 37; Ov. Tr. 3, 7, 30.— Poet. with gen.:

devius aequi,

Sil. 1, 57; cf.:

pectora recti,

id. 8, 318: devius promissi es, Mart. Cap. poet. 3 init. — Adv. does not occur.

dē-vĭus, a, um, adj. [via], lying off the high-road; out of the way, devious (class.; for syn. cf.: avius, invius).

Lit.:

iter,

a by-way, Cic. Att. 4, 3, 4; 14, 10, 1 (cf. avius); Suet. Galb. 20:

oppidum,

Cic. Pis. 36 fin.:

saltus,

Liv. 41, 19:

calles,

id. 22, 14:

rura,

Ov. M. 1, 676.— Subst.: dēvia, ōrum, n., lonely, unfrequented places:

per aspera ac devia,

Suet. Tib. 60:

in devia terrarum,

Luc. 4, 161.—

Transf., of living beings dwelling in out-of-the-way places, retired, sequestered:

Anagnini, cum essent devii, etc.,

Cic. Phil. 2, 41, 106:

gens,

Liv. 34, 20:

montani,

id. 34, 16:

civitas,

Suet. Vesp. 4: mihi devio nemus Mirari libet, wandering about in unfrequented places: Hor. Od. 3, 25, 12:

uxores (i. e. capellae),

id. ib. 1, 17, 6:

scortum,

i. e. retired, shy, id. ib. 2, 11, 21: avis (i. e. the great owl, which dwells in lonely places), Ov. H. 2, 118:

equus,

leaping aside, Stat. Th. 9, 804.—

Poet., inaccessible:

limina,

Prop. 4 (5), 9, 27.—

Trop., inconstant, erroneous, inconsistent, foolish:

quid potest esse tam flexibile, tam devium, quam animus ejus, qui, etc.,

Cic. Lael. 25, 93: vita, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24:

via,

Lact. 3, 11, 4; id. 4, 30, 3:

nihil quasi devium loqui,

i. e. out of the way, impertinent, Plin. Ep. 5, 6, 44: noster Plato nihil ab hac secta vel paululum devius, Ap. Flor. 2, p. 352, 23:

homo in omnibus consiliis praeceps et devius,

Cic. Phil. 5, 13, 37; Ov. Tr. 3, 7, 30.— Poet. with gen.:

devius aequi,

Sil. 1, 57; cf.:

pectora recti,

id. 8, 318: devius promissi es, Mart. Cap. poet. 3 init. — Adv. does not occur.

ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.

In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

Cic. Lael. 1, 1:

de quo praeclare et multa praecipiuntur,

id. Or. 21, 70:

qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

id. Fam. 4, 6; cf.:

major (frater) et qui prius imperitarat,

Liv. 21, 31:

haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

Cato, R. R. 9:

optime vero, frater: et fleri sic decet,

Cic. Leg. 2, 3 fin.:

qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

id. Ac. 2, 42 et saep.

In partic.

To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

Cic. Mil. 25, 67:

at laudat, et saepe, virtutem,

id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

id, et facile, effici posse,

Nep. Milt. 3, 4:

errabas, Verres, et vehementer errabas,

Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

id. ib. 2, 2, 21, §

51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

id. Fin. 2, 21, 69:

omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

id. Ac. 2, 42:

Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

Just. 29, 3, 7:

studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

Cic. Tusc. 5, 4, 10:

valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

Cic. Fin. 1, 12, 42. —

To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

Cic. Brut. 11, 43; cf.:

nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

Ter. Ad. 5, 8, 34:

Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

Caes. B. G. 1, 37, 1:

similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

neu simili forma et quom, etc.,

Lucr. 2, 416 and 420:

nec ratione alia, et cum,

id. 1, 280:

non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

aliter doctos (loqui) et indoctos?

Cic. Fin. 5, 29 fin. —

To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

Verg. A. 2, 376:

dixit (dixerat), et,

id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

nec plura effatus et,

Verg. A. 8, 443:

sic fatus et,

Stat. Th. 12, 773:

nec longum tempus et ingens exiit arbos,

Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

Verg. A. 3, 9; so,

vix... et,

id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

vixdum... et,

Liv. 43, 4, 10; cf.

also: simul haec effatur, et, etc.,

Luc. 6, 246.—

After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

et mihi vivam Quod superest aevi,

Hor. Ep. 1, 18, 107.—

To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—

With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

et erat, ut retuli, clementior,

Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

Verg. E. 2, 44 et saep.:

estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

Ter. Eun. 5, 6, 4;

with certe,

id. Ad. 1, 1, 53;

with hercle,

Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—

To subjoin an emphatic question or exclamation:

et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

et quisquam dubitabit quin, etc.,

Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—

To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

for which: salve et tu,

Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

Cic. Fin. 1, 7, 25:

ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

id. Part. 26:

et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

nihil verius. Probe et ille,

Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

et ille,

id. ib. 3, 13 fin.:

et ipse,

id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

simul et ille,

Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

simul et iste,

id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

et nunc ego amore pereo,

Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

et nunc,

id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

for which: nunc et,

Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

nonnumquam et,

Caes. B. G. 1, 15, 3:

sunt et,

Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

meruit et,

Suet. Caes. 3 et saep.:

quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

Plaut. Am. 1, 1, 111:

nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

nam et,

Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

at et,

Cic. Tusc. 3, 3:

sed et,

id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

Sen. Ep. 54, 3:

ergo et,

Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

itaque et,

id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—

When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

et audax et malus,

id. ib. 4, 9, 25:

eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

id. Cist. 1, 1, 59:

ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

Cic. Off. 1, 38, 137:

dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

id. Top. 13 et saep. More than twice:

quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

so three times,

id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

six times,

Cic. Fam. 13, 25;

ten times,

id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

Cic. Fam. 13, 22;

with atque,

id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

id et singulis universisque semper honori fuisse,

Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—

Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

Cic. Brut. 4 fin.:

ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

id. Att. 12, 33:

cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

quia et consul aberat... nec, etc.,

Liv. 22, 8 et saep.:

nec miror et gaudeo,

Cic. Fam. 10, 1 fin.:

nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

Just. 8, 6 fin.:

id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

Cic. Att. 2, 4 fin.:

locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

Varr. R. R. 3, 14.—

Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

Suet. Aug. 66.—

Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

Cic. Ac. 1, 4, 16:

et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.